کاوش تپه قلعه جوق قلیچ باغی به همت مرکز ایرانشناسی

۱۷ خرداد ۱۳۹۹ | ۱۱:۲۷ ۱۳

تپه قلعه جوق قلیچ باغی با مساحتی در حدود یک و نیم هکتار و بیشینه ارتفاعی در حدود 15 متر در 60 کیلومتری شمال غرب استان همدان و دو و نیم کیلومتری جنوب غرب غار علیصدر قرار دارد. هدف عمده عملیات باستان شناختی در فصل اول کاوش در این تپه تعیین عرصه و حریم و در ادامه شناسایی توالی لایه های باستانی آن بود، هر چند وضعیت بسیار وحشتناک آب و هوایی این منطقه در بهمن و اسفند روند کار را با مشکلات بسیاری مواجه نمود. پیش از شروع کاوش به منظور لایه نگاری، بررسی بسیار دقیقی از تپه صورت گرفت و داده های سفالی به صورت تصادفی جهت شناخت گاهنگاری جمع آوری گردید. بر اساس مجموعه مذکور احتمالا لایه های تپه در حد فاصل دوره مفرغ قدیم تا دوره ایلخانی شکل گرفته اند. از آن جا که یکی از اصلی ترین اهداف کاوش شناخت دقیقی از توالی دوره های مختلف اسلامی و شناخت سفال این دوره ها بود، کاوش در لایه های بالایی تپه با دقت صورت پذیرفت که حاصل آن شناسایی یک استقرارگاه دوره ایلخانی بود. این استقرارگاه مربوط به مردم عادی و با مصالح سنگ و خشت بر پا شده بود. مجموعه داده های کاوش نشانگر یک جامعه روستایی و شامل سفال های قرون میانی اسلامی، دستاس ها و قطعات فراوان استخوان می شود. عملیات کاوش در این فصل با رسیدن به کف فضاهای دوره ایلخانی پایان پذیرفت. معماری موجود شامل چندین فضا می شود که دارای معماری سطح پایین است که به صورت ترکیبی از مصالح خشت و سنگ برای ساخت آن استفاده شده است. برخی از ساختارهای خشتی، اندودی نازک از گچ بر خود دارند که این اندود در بخش های باقیمانده از کف ها نیز مشاهده می شود. تنورها، دستاس ها، خاکسترها و وفور ظروف آشپزخانه ای به خوبی بر استفاده مسکونی از فضاها گواهی می دهد. بخش هایی از کف و سطوح استقراری این دوره در اثر کاوش های غیرمجاز از بین رفته است.
در این بخش ها می توان آثاری از یک معماری به نسبت مستحکم و منظم سنگی متعلق به دوره های قدیمی تر را مشاهده نمود.